„Harry Potter i przeklęte dziecko”, czyli o tym, jak się udał powrót do dzieciństwa.

 Pogodziłam się z myślą, że „Insygnia śmierci” to koniec serii o Harry'm Potterze, co tylko podkreśliła ostatnia ekranizacja. Zdążyłam zamknąć tą historię w mentalnej szufladce z uroczymi sentymentami i prawie wybaczyć Poczcie Polskiej to, że wciąż nie doszedł mój list z Hogwartu. Aż tu nagle pojawia się informacja, że szykuje się następna książka! Co więc robię? Po kilku miesiącach czekam trzy godziny pod Empikiem na nocną premierę nowego „Harry'ego Pottera”, otoczona zewsząd tłumem jedenastolatków oraz takich samych jak ja dziwaków po dwudziestce.

I choć za powrót do serii, do wspomnień i do niepowtarzalnej atmosfery jestem ogromnie wdzięczna tym, którzy to umożliwili: J.K.Rowling, Johnowi Tiffany'emu oraz Jackowi Thorne'owi, to czy opowieść rozgrywająca się dziewiętnaście lat po bitwie o Hogwart spełniła moje oczekiwania?

Zacznijmy od faktów wszystkim znanych: Harry Potter i przeklęte dziecko to tak naprawdę sztuka teatralna, scenariusz, dramat, który rzeczywiście został wyreżyserowany i wystawiony w Londynie. Osobiście nie mam żadnego problemu z taką formą tej opowieści. Owszem, może komuś przeszkadzać ze względów sentymentalnych, ale narzekać, że Przeklęte dziecko jest dramatem to moim zdaniem tak samo, jak zarzucać czemuś, że nie jest np. filmem, tylko książką czy na odwrót. W każdym razie, to żaden zarzut. A dla fanów Pottera, którzy jeszcze przy okazji fascynują się teatrem, nie lada przygoda.

Ale o czym ów skądinąd niezwykły twór opowiada? Przenosimy się o dziewiętnaście lat po wydarzeniach z Insygniów śmierci. Harry Potter to już mężczyzna w sile wieku, czarodziej na odpowiedzialnym stanowisku w Ministerstwie Magii oraz ojciec trójki dzieci — James'a, Lily oraz Albusa. Ten ostatni, po przybyciu do Hogwartu nie radzi sobie w kontaktach z rówieśnikami i na dodatek pogarsza się jego relacja z ojcem, ponieważ nie potrafi udźwignąć pewnego napiętnowania związanego z byciem synem Chłopca, który przeżył. Wbrew wszystkim zaprzyjaźnia się z synem Dracona Malfoya, Scorpiusem. Pewnego dnia przyjaciele wpadną w poważne tarapaty, narażając przy tym na zniszczenie całą znaną im rzeczywistość.

Tym razem, jak łatwo wywnioskować, fabuła nie kręci się tylko wokół Harry'ego Pottera, chociaż wciąż jest on głównym bohaterem książki. Kluczowym wątkiem fabularnym uczyniono tutaj część opowiadającą o Albusie. Można powiedzieć, że obu przydzielono po pół dramatu.

Zacznijmy więc od fabuły. Harry Potter i przeklęte dziecko to opowieść mocno wykorzystująca motyw podróży w czasie. Choć jest już on bardzo przez fantastykę wyeksploatowany i dziś można uznać go za wyświechtany, trudno nie zgodzić się, że tutaj wykorzystano go i przedstawiono całkiem atrakcyjnie, podobnie jak w Harry'm Potterze i więźniu Azkabanu. Chociaż z podróżowaniem w czasie spotkałam się w naprawdę wielu utworach, nie nudziłam się w trakcie lektury, a wręcz dobrze się bawiłam śledząc zmagania naszych bohaterów. Akcja naprawdę pędzi i na początku można się w niej trochę pogubić, jednak po jakimś czasie nadążenie za nią nie stanowi już większego problemu. Fabuła więc jest dość atrakcyjna, trzymająca w napięciu i momentami można uświadczyć naprawdę zabawnych sytuacji.

Niestety, to jeden z nielicznych elementów książki, który można uznać za plus, chociaż moim zdaniem jego potencjał i tak nie został w pełni wykorzystany. Pojawiło się też kilka nieścisłości, dotyczących głównie czasoprzestrzeni i zasad panujących w uniwersum. Dalej już będzie mniej przyjemnie.

Muszę zwrócić uwagę na to, co pierwsze ubodło mnie w książce, czyli na dialogi. Szybko dało się zauważyć, jak bardzo są sztywne i mało naturalne, w wielu momentach zdecydowanie zbyt pompatyczne. Nie należą też do błyskotliwych, chociaż miewają swoje momenty. Z resztą, tłumaczenie też nie poszło zbyt dobrze. O wiele lepiej czytało mi się tekst przełożony w poprzedzających tomach przez Andrzeja Polkowskiego. Poza tym, jak na dramat, książka jest bardzo „przegadana”, chociaż z drugiej strony ciężko coś z niej wyciąć.

Teraz przejdźmy do zdecydowanie najgorszego aspektu utworu, czyli do postaci. A przynajmniej większości z nich. Niestety, Harry jako bohater został zrujnowany. To zupełnie nie ta sama osoba, którą znamy ze wcześniejszych tomów. Jasne, człowiek dojrzewając bardzo się zmienia, jednak tutaj poszło to w zdecydowanie złym kierunku i nie wiadomo właściwie, dlaczego. Nigdy nie spodziewałabym się, że Harry zacznie kiedyś zachowywać się w sposób taki, jak w Przeklętym dziecku. Tutaj jest strasznie zadufany w sobie, w dodatku dopadł go ból siedzenia związany z brzemieniem bycia tym, który poskromił Czarnego Pana. Nie dość, że zrobiła się z niego okropna maruda, która w każdej sytuacji musi podkreślić swoje poświęcenie i ból istnienia, to cofnął się w rozwoju i chwilami zachowuje się jak rozkapryszony nastolatek (kryzys wieku średniego?). Zero mózgu, zero empatii, zero konsekwencji. Zero rodzicielskiego autorytetu. Porażka na całej linii. Jak można było tak zepsuć jedną z tak dobrych postaci? Większość decyzji jakie podejmuje jest zupełnie sprzeczna z tym, jakiego Harry'ego znamy, podobnie jak jego stosunek do niektórych postaci lub wypowiedzi. Tutaj macie filmik znakomicie obrazujący moje odczucia.

Większa część postaci również pozostawia wiele do życzenia. Hermiona jest jakaś bez wyrazu, bez swojej słynnej błyskotliwości, to szara, nijaka, nudna postać. Brakowało mi jej inteligentnych sentencji lub ciętych ripost. Ona tam w sumie jest... i tyle.

Jedynym z tego słynnego trio, które ostało się bez większych szkód jest Ron. To wciąż ten sam głupkowaty, beztroski śmieszek, chociaż wypełnienie nim luki po bliźniakach (George się w książce nie pojawia) wcale nie było według mnie dobrym ani potrzebnym posunięciem. Ale to już czepianie się.

Kolejna postać, która mnie rozczarowała, to również profesor McGonagall. Jej też mało pozostawiono z dawnego charakteru, teraz to bardzo chwiejna bohaterka, która raz daje się łatwo zastraszyć byłemu uczniowi, a raz jest władczą, choć zrzędliwą i dość głupawą babą, która nie potrafi zachować się adekwatnie do sytuacji. Swoją drogą, bardzo mi się nie podobał stosunek innych postaci (zwłaszcza Harry'ego) do niej. Traktują ją z góry, nie okazując jej szacunku i zwracają się do niej per ty, w dodatku jak do jakiejś swojej sekretarki a czasami i gorzej. Akurat Minerwa McGonagall to nie osoba, z którą kiedykolwiek rozmawiałabym jak z koleżanką — może z innymi nauczycielami owszem, ale nie z nią. To po prostu zbyt wielki autorytet. A nasi bohaterowie, z Harry'm na czele, odnoszą się do niej jak do podwładnej.

Jednak najgorszą, najbardziej irytującą postacią jest Albus Potter. Wkurzał mnie jak mało który bohater. Niedojrzały, aspołeczny, do granic możliwości rozpieszczony, zapatrzony w czubek własnego nosa, niewdzięczny gówniarz. W dodatku inteligencją też nie grzeszy. Szczerze mówiąc, to jeden z najgłupszych bohaterów, z jakimi miałam styczność. Nie potrafi wyciągać prostych wniosków, a jego ból istnienia pod tytułem „Jestem synem Harry'ego Pottera, dlatego nie potrafię się przystosować!” przyprawiał mnie o zgrzytanie zębami. Ma jakieś pretensje do ojca nie wiadomo właściwie o co i odnosi się do niego z takim brakiem szacunku, że nieraz miałam ochotę w imieniu rodziców przerzucić go przez kolano i porządnie sprać kapciem (a uwierzcie mi, że na co dzień jestem naprawdę łagodną osobą, całkowicie sprzeciwiającą się jakimkolwiek formom przemocy wobec dzieci). Z drugiej strony, ciężko się dziwić, że pozwala sobie na zbyt dużo. Harry w ogóle nie potrafi przywołać go do porządku, nie dyscyplinuje go. Tyle się w książce mówi o tym, jak bardzo Harry go zaniedbuje, tymczasem ja odniosłam wrażenie, że wszyscy skaczą wokół Albusa i próbują spełniać jego potrzeby, kiedy on użala się nad sobą twierdząc, że nikt go nie rozumie. Ta postać to jakaś pomyłka, a każda podjęta przez nią decyzja jest nie tyle zła, co po prostu głupia.

Z resztą, konflikt między Albusem a Harry'm wygląda okropnie sztucznie. Brak dla niego jakiegoś lepszego uzasadnienia, jest po prostu płytki. Kłócą się, bo tak. Strasznie to wkurzające. Szkoda też, że James i Lily młodsi nie pojawiają się zbyt często. Myślę, że o wiele ciekawiej by się o nich czytało.

O wiele lepiej wyszła — o dziwo — relacja między Draconem a jego synem, Scorpiusem. Jest naprawdę świetna i nie da się jej nic zarzucić, wygląda naprawdę wiarygodnie. Więcej nie powiem, żeby nie robić spoilerów.

Skoro o Malfoyach mowa, trzeba zaznaczyć, że Draco i Scorpius to jedne z lepszych postaci w Harry'm Potterze i przeklętym dziecku. Nie, nie uderzyłam się w głowę. Draco to wciąż ten sam Draco, którego znamy z serii, ale o wiele dojrzalszy i mądrzejszy. W jego przypadku to, że trochę różni się od siebie w latach szkolnych działa wyłącznie na korzyść. Malfoy po prostu wiele rzeczy zrozumiał, a jego charakter bardzo się pogłębił. Nigdy nie lubiłam go jako osoby i wciąż nie lubię, ale pod względem konstrukcji to po prostu dobrze i dojrzale wykreowany bohater.

Jednak pośród wszystkich postaci, jakie pojawiły się w Harry'm Potterze i przeklętym dziecku znalazła się taka, która bardzo mi się spodobała i którą uznaję za jedną z moich ulubionych w ogóle. To Scorpius Malfoy. Zapałałam sympatią do niego po niedługim czasie i nie zawiódł mnie do końca książki. Moja przyjaciółka słusznie orzekła, że chłopak jest idealną mieszanką Harry'ego, Hermiony i Rona — zaradny i odważny niczym Harry, inteligentny i dojrzały jak Hermiona i o wiele zabawniejszy od Rona, przy czym trochę w nim też zadziorności James'a. Naprawdę dobrze wykreowany, wzbudzający sympatię bohater, a przy tym idealna przeciwwaga dla koszmarnego Albusa (należy mu się podziw i medal za to, że wytrzymuje z tym kretynem). Mogłabym czytać książki tylko o nim.

Ale nie rozpędzajmy się tak. Co tu się odwaliło, skoro mi, od zawsze identyfikującej się z Gryffindorem bardziej podoba się wątek Malfoyów niż Potterów? No właśnie.

Tym, czego bardzo brakuje w książce jest klimat poprzednich powieści. To już nie ten sam Harry Potter co kiedyś. Głównie przez to, o czym rozpisywałam się powyżej, ale nie bez winy pozostaje fakt, że jakoś mało w tym wszystkim Hogwartu, domów, quidditcha, mioteł, ikonicznych postaci, a jeśli jakieś się pojawiają, to zazwyczaj są zepsute. Czarny charakter to jakiś żart — uwierzcie, że do Voldemorta to się nawet nie umywa. Szkoda, naprawdę. Mam bardzo podobne odczucia jak w przypadku Przebudzenia Mocy, o którym pisałam tutaj.

Jeśli się przyjrzycie zapewne zauważycie, że Harry Potter i przeklęte dziecko bardzo opiera się na internetowej twórczości fanów. To w dużej mierze odpowiedź na to, co potteromaniacy piszą w swoich fanficach. I wiecie co? Jestem na nie. Serio. Akurat fanfici to w największej mierze grafomania oderwana od rzeczywistych realiów uniwersum. A wzorowanie się na nich to żadna twórczość, nie ma w tym autentyczności ani kreatywności. Rowling lepiej by postąpiła, gdyby wymyśliła pewne elementy opowieści samodzielnie. Książka w takim kształcie w jakim  znajduje się obecnie nie przypomina rzetelnej kontynuacji, ale jedynie wyjątkowo udany fanfic. I nie jest to z mojej strony komplement.

Mimo wszystko trzeba docenić fakt, że dramat, podobnie jak powieści z serii, stawia na wartości, w tym przypadku głównie na przyjaźń i rodzicielską miłość. Ma swoje przesłanie, rzeczywiście o czymś opowiada, choć często dość nieudolnie. Cieszę się, że mimo wszystkich niedociągnięć Harry Potter pozostał jednak czymś wartościowym.

Chociaż wiele w tej książce bym zmieniła lub poprawiła, nie żałuję, że mogłam się z nią zapoznać. Lektura jest raczej niewymagająca, a jej jakość pozostawia wiele do życzenia, stąd moje mieszane uczucia. Nie mam pojęcia, czy się zawiodłam, ale z całą pewnością oczekiwałam czegoś więcej. Nie chcę jednak zniechęcać Was do czytania. To dramat, zatem czyta się naprawdę szybko, więc jeśli ktoś uzna tą część za stratę czasu, to przynajmniej nie straci go dużo. Mimo wszystko miło było znów odwiedzić świat czarodziejów. Ale jeśli Rowling zamierza pisać coś jeszcze, to może lepiej niech robi to sama i nie bierze się za dramat, gdyż o tym typie literackim nie ma pojęcia.

Isleen