„Bramy Światłości” — tom 2. Kossakowska nie w formie.

„Zastępy anielskie” to jeden z moich ulubionych cyklów fantasy. Maja Lidia Kossakowska wypełniła go całą masą świetnych postaci, genialną fabułą, humorem i akcją. Stworzyła jedyny w swoim rodzaju świat, a powieści zawsze kończyła jakąś puentą. Losy Daimona Freya są z resztą już szerzej znane pośród czytelników polskiej fantastyki.

Kossakowska po kilku latach przerwy wróciła do swojego anielskiego uniwersum z Bramami Światłości. Moją opinię o tomie pierwszym, który ukazał się w styczniu ubiegłego roku, możecie przeczytać tutaj. Dziś zaś chciałabym podzielić się z Wami moimi spostrzeżeniami na temat drugiego.

Trwa królewska ekspedycja w Strefach Poza Czasem. Anioł Zagłady, Daimon Frey, znajduje się, nie pierwszy raz z resztą, na skraju śmierci po rozpaczliwej próbie udzielenia ratunku najlepszemu przyjacielowi. Tym razem jednak przetrwanie okaże się sztuką o wiele trudniejszą niż dotychczas, ponieważ nie tylko stworzenia zamieszkujące otaczającą go dzicz chciałyby go uśmiercić. Zagrożenie czyha również w szeregach członków tej szalonej wyprawy.

Naprawdę trudno mi napisać coś więcej na temat fabuły, żeby nie zdradzić jej ważnych szczegółów. Przecież sam koniec poprzedniego tomu jest już dość niejednoznaczny i następuje akurat w momencie, w którym nie wiemy jeszcze, czy Daimonowi udało się wykaraskać z naprawdę paskudnych tarapatów. W każdym razie, chociaż jak do tej pory Zastępy Anielskie zostawiały mnie zadowoloną i z porządnym czytelniczym kacem, to tym razem niestety tak się nie stało.

Już sam początek powieści nie zrobił na mnie zbyt dobrego wrażenia. Chociaż jak zwykle dzieje się dużo i książka wciąga, to pojawia się coś, o co akurat Kossakowskiej nigdy bym nie posądziła — a mowa tu o zakrawającej o niedbalstwo kreacji bohaterów. Celowo posłużyłam się słowem niedbalstwo ponieważ wiem, że tę autorkę stać na o wiele więcej. Konkretnie chodzi o to, że zostali paskudnie spłyceni i niekonsekwentnie poprowadzeni, co widać w szczególności w przypadku dwojga bohaterów. Przywódczyni ekspedycji, Sereda, nagle zakochuje się bez opamiętania, chociaż chwilę wcześniej z powodzeniem trzymała wszelkie uczucia na wodzy. Z resztą te dotyczące obiektu jej zauroczenia nie wydawały się szczególnie mocno rozwinięte, co jest zrozumiałe, skoro pojawiły się stosunkowo niedawno. Matariśwan to już w ogóle jakaś kompletna porażka, bo nie dość, że głupi jak but z lewej nogi, to ogarnięty równie głupią i dziecinną zawiścią, a do tego manią. Dodajmy do tego kilka ton dumy i poczucie zniewagi wynikające z całkowicie wyimaginowanych przyczyn i przepis na diabelnie irytującą, choć może nie najważniejszą postać, gotowy.

Fabuła na ogół nie jest zła, a przynajmniej nie odważyłabym się tak jej nazwać zważywszy na fakt, że ma jednak swoje momenty, wciąż potrafi bawić i trzymać w niepewności no i spotykałam się z gorszymi, o wiele bardziej zasługującymi na to miano. Jednocześnie jednak zabrakło jej tego bliżej nieokreślonego czegoś. To chyba od samego Daimona zależało tym razem to, jak ją odebrałam. Wracając siłą rzeczy na chwilę do kwestii postaci, muszę zauważyć, że w tym tomie Abaddon nieszczególnie wykazał się inteligencją czy inicjatywą. W żadnej z dotychczasowych książek nie wydawał się równie bezradny i tak bezmyślny, a trzeba wziąć pod uwagę to, że to ten typ, który zawsze lubił brawurę. Czasami aż ciężko uwierzyć, że mimo eonów lat pełnienia roli wojownika, tak łatwo go przechytrzyć, grając jedynie na jego skłonności do bohaterstwa. W drugim tomie Bram Światłości z powodów liczniejszych niż tylko jeden, przypomina trochę dziecko błądzące we mgle (co wydaje się porównaniem trafnym tym bardziej, że w tej fabule błądzenia akurat jest pod dostatkiem). Poza tym sprawia wrażenie, że przestał się rozwijać jako bohater. Zaczął wręcz przypominać typowego amerykańskiego mięśniaka-kozaka-bezmózga, na którego widok każda kobieta oblewa się rumieńcem.

Oprócz tego, wciąż dręczy wrażenie, że to wszystko gdzieś już się widziało. Powieść zaś kończy się w sposób dość przewidywalny.

Wątek Razjela tym razem przemówił do mnie o wiele bardziej, niż Freya. Czytałam go znacznie chętniej niż główny, bo tutaj Kossakowska rzeczywiście znów pokazała, na co ją stać. Zawarła w nim sporo humoru, ale nie zapominając o powadze sytuacji, w jakiej znalazł się nasz drogi Książę Magów, umiejętnie buduje napięcie i poczucie grozy. Sam z resztą pomysł na to, aby to właśnie Razjela postawić w tych konkretnych okolicznościach jest kompletnie odjechany i bardzo obiecujący. Nie wspominając już o tym, że udało jej się sprawić, że Pan Tajemnic stał się do reszty moim ulubieńcem, dzięki umiejętności dostosowania się do warunków, realizmowi, z jakim Kossakowska go wykreowała i tym, że zaczyna ewoluować jako bohater. Nie ukrywam, że to właśnie na jego dalsze losy będę czekać z niecierpliwością, kiedy ukaże się następny tom.

Niestety, tu również pojawił się pewien mankament, a mianowicie jego historia urywa się mniej więcej w środku książki i to w dość dziwnym, bo zupełnie niczego nie zamykającym ani nie podsumowującym momencie. Zupełnie jakby ktoś nagle przerwał taśmę filmową; jakby autorce niespodziewanie skończyły się pomysły, jak to dalej poprowadzić (a wiadomo, deadline goni). Przez coś takiego wątek wydaje się zupełnie nierównoległy do głównego nurtu wydarzeń. W końcu zasada jest na ogół taka, że wszystkie historie poboczne powinny tak samo, jak ta wiodąca, mieć swój początek, rozwinięcie i zakończenie i to jeszcze w zbliżonych fragmentach. Tutaj te proporcje zostały kompletnie zaburzone lub w ogóle autorka zaniechała utrzymywania jakichkolwiek. We wcześniejszych tomach serii to jej się raczej nie zdarzało. Trochę się rozczarowałam, bo naprawdę liczyłam na to, że przynajmniej pod koniec przeczytam jeszcze o Razjelu.

Lubię patos, jeśli rzeczywiście jest potrzebny i twórca posługuje się nim umiejętnie i z rozwagą, faktycznie wzbudzając emocje, a nie wywołując śmieszność. Kossakowska nieraz wcześniej sięgała po to narzędzie i to z powodzeniem. Jednak w drugim tomie Bram Światłości nie złapała odpowiedniego balansu, co nadało niektórym opisom, zwłaszcza na samym początku powieści, okropnie pompatycznego tonu. Pewne wydarzenia są dość dramatyczne same w sobie i wcale nie trzeba było dodatkowo podkręcać ich ładunku emocjonalnego. Mimo to autorka to zrobiła, co sprawiło, że pewne fragmenty pod względem doniosłości są po prostu przesadzone. Trzeba zwrócić też uwagę na to, że tworzy wokół Freya aurę, której on sam w dalszych częściach powieści raczej nie podtrzyma i nie udowodni, że rzeczywiście na nią zasługuje.

O wiele lepiej idzie jej nadawanie fabule humorystycznego wyrazu, co w szczególności, tak jak wcześniej zauważyłam, widać w przypadku wątku Razjela. W innych fragmentach nie jest jednak gorzej. Nagromadzenie zdrowej ilości absurdu i groteski oraz umieszczenie ich w odpowiednich miejscach sprawiło, że ten tom Anielskich Zastępów jak żaden inny pod względem stylu przypominał mi nieco prozę Terry'ego Pratchetta. To jak najbardziej na plus.

Kossakowska powtórzyła coś, co do tej pory zawsze pojawiało się w Anielskich Zastępach i stało się ich swego rodzaju znakiem firmowym. Autorka jak zwykle buduje świat w oparciu o mity i legendy, a tym razem zabierze nas do krainy prastarych wierzeń rdzennych mieszkańców Ameryki Południowej. W ten sposób tworzy zupełnie nowy klimat, a czytelnik może zapoznać się z panteonem bóstw, o których zapewne do tej pory w ogóle nie słyszał. Przynajmniej było tak w moim przypadku. Spis pojęć umieszczony na końcu książki pomaga zrozumieć, czym się inspirowała. Po raz kolejny zatem widać wręcz zaraźliwą fascynację mitologią z całego świata, która pozwoliła na zgrabne wplecenie jej w opowiadaną historię.

Mimo, że drugi tom Bram Światłości ma kilka zalet, to nie wystarczyło, aby dorównał reszcie książek z serii. Ja w każdym razie się zawiodłam, bo liczyłam na naprawdę dobrą i porywającą lekturę, którą do tej pory dostawałam. Tym razem jednak Kossakowska popełniła dużo szkolnych błędów, co naprawdę rozczarowuje. Szkoda, ale i tak będę wypatrywać kolejnej odsłony serii, na którą dużą furtkę autorka zostawiła sobie na końcu.

kategoria: fantastyka, fantasy

liczba stron: 560

cena okładkowa: 44,90 zł

wydawnictwo: Fabryka Słów

Isleen